365 दिवस चालणारी जिल्हा परिषदेची अनोखी शाळा | ZP School kasbe Tadwale

 

धाराशिव जिल्ह्यातील जिल्हा परिषद शाळा कसबे तडवळे चा अभिमानस्पद प्रवास 

 365 दिवस चालू, नवोदय आणि शिष्यवृत्तीत विक्रमी यश, 1100 पटसंख्या, दररोज 13 तास अध्ययन - अध्यापन 

राज्यातील अनेक जिल्हा परिषद शाळा पटसंख्येच्या समस्येने ग्रासलेल्या आहेत. इंग्रजी माध्यमाच्या शाळांकडे वाढणारा ओढा, सरकारी शाळांबद्दल निर्माण झालेल्या समज-गैरसमज, सोयी-सुविधांची कमतरता या सगळ्या अडचणींमुळे काही गावांमध्ये शाळा बंद पडण्याच्या उंबरठ्यावर आहेत. पण धाराशीव जिल्ह्यातील कसबे तडवळे गावातील जिल्हा परिषद शाळांनी या सर्व अडचणींवर मात करत यशाचा एक नवा आदर्श निर्माण केला आहे.

एक शाळा जी 365 दिवस चालते!

ही शाळा वर्षभर, म्हणजे 365 दिवस सुरू राहते. हे ऐकून अनेकांना आश्चर्य वाटेल, पण हे सत्य आहे. विद्यार्थ्यांचा शैक्षणिक दर्जा उंचावण्यासाठी आणि नवोदय विद्यालय व शिष्यवृत्ती परीक्षांसाठी विद्यार्थ्यांना विशेष मार्गदर्शन मिळावे, म्हणून या शाळेत सातत्याने अभ्यासक्रम चालवला जातो. उन्हाळी सुट्टीमध्ये देखील जवळपास 40% अभ्यासक्रम पूर्ण करण्यावर भर दिला जातो. रविवार किंवा अर्ध्या दिवसाची सुट्टी असली तरी विद्यार्थ्यांना मार्गदर्शन आणि सराव परीक्षा दिल्या जातात.

नवोदय आणि शिष्यवृत्ती परीक्षेत शानदार कामगिरी

गेल्या कित्येक वर्षांपासून या शाळेने नवोदय विद्यालय आणि शिष्यवृत्ती परीक्षेत अप्रतिम यश मिळवले आहे.

1. 1986 पासून नवोदय विद्यालय स्थापन झाल्यापासून दरवर्षी या गावातील विद्यार्थी नवोदयसाठी पात्र ठरत आले आहेत.

2. आतापर्यंत 241 विद्यार्थी नवोदयमध्ये निवडले गेले असून, हे विद्यार्थी आज देश-विदेशात डॉक्टर, इंजिनियर आणि व्यावसायिक म्हणून उत्तम पदांवर कार्यरत आहेत.

3. 2024 मध्येच गावातील 15 विद्यार्थी नवोदयसाठी निवडले गेले, म्हणजेच ग्रामीण भागातून निवड होणाऱ्या 60 विद्यार्थ्यांपैकी तब्बल 25% विद्यार्थी कसबे तडवळे गावातून होते.

पटसंख्या: गुणवत्तेमुळे प्रवेशासाठी मोठी स्पर्धा

सध्या या गावातील जिल्हा परिषद शाळांमध्ये 1100 विद्यार्थी शिक्षण घेत आहेत.

- कन्या प्राथमिक शाळेत 531 मुली तर

- प्राथमिक शाळेत 531 मुले शिक्षण घेत आहेत.

- याशिवाय एक उर्दू शाळाही आहे.

अनेक विद्यार्थी या शाळेत प्रवेश घ्यायला इच्छुक असले तरी जागेच्या कमतरतेमुळे प्रवेश नाकारावा लागतो. मुलभूत सुविधा, इमारतींचा अभाव यामुळे काही विद्यार्थ्यांना प्रवेश देता येत नाही, याची खंत शिक्षकांना वाटते.

अभ्यासक्रम आणि अध्यापन पद्धती

यशस्वी विद्यार्थ्यांच्या घडणीसाठी विशेष अभ्यासक्रम आणि अतिरिक्त शिकवणी तासांचे नियोजन केले जाते.

* सकाळी 8 ते 10 – शिष्यवृत्ती आणि नवोदय परीक्षेसाठी अतिरिक्त तास

* संध्याकाळी 4 ते 6.30 (मुले) आणि 4 ते 8 (मुली) – नवोदय व शिष्यवृत्ती तयारी

* रविवार आणि सुट्ट्यांचा उपयोग – सराव परीक्षा आणि मार्गदर्शन

कोरोनाच्या काळातही अभ्यास थांबला नाही!

2020-21 मध्ये कोरोना महामारीमुळे संपूर्ण जग ठप्प झाले होते. मात्र, या शाळेतील शिक्षकांनी हार मानली नाही.

1. विद्यार्थ्यांचे लहान गट तयार करून त्यांना घरोघरी शिकवले.

2. झूम आणि व्हिडिओ कॉलद्वारे ऑनलाईन शिक्षण दिले.

3. विद्यार्थी शाळेत येऊन स्वाध्याय तपासून घेऊ शकतील, यासाठी ठराविक वेळापत्रक आखण्यात आले.

4. परिणामी, जिल्ह्यात निवड होणाऱ्या 80 विद्यार्थ्यांपैकी 16 विद्यार्थी फक्त या गावातून निवडले गेले!

गुणवत्तेच्या जोरावर पुढे जाणारी शाळा

राज्यातील अनेक जिल्हा परिषद शाळा विविध समस्यांनी त्रस्त आहेत, पण कसबे तडवळे गावातील या शाळांनी एक वेगळाच आदर्श उभा केला आहे. इंग्रजी माध्यमाच्या शाळांकडे वाढणारा ओढा, सुविधा अभावी जिल्हा परिषद शाळांकडे कमी होत चाललेला कल, याला छेद देत या शाळेने गुणवत्तेच्या जोरावर विद्यार्थ्यांना शिक्षणाच्या प्रवाहात पुढे नेले आहे.

थोडक्यात पण महत्वाचे 

शाळेचा परिचय

* शाळेची वैशिष्ट्ये:

1. जिल्हा परिषद शाळा, कसबे तडवळे ही पहिली ते सातवी इयत्तेपर्यंत शिक्षण देणारी शाळा आहे.

2. सुमारे 1100 विद्यार्थी येथे शिक्षण घेत आहेत.

3. गुणवत्तेवर भर देणारी आणि सतत कार्यरत राहणारी शाळा म्हणून या शाळेची ओळख आहे.

4. नवोदय परीक्षा, शिष्यवृत्ती परीक्षा यांसारख्या स्पर्धा परीक्षांमध्ये विद्यार्थ्यांची उज्वल कामगिरी.

नवोदय आणि शिष्यवृत्ती परीक्षांतील यश

- 2024 मध्ये 15 विद्यार्थी नवोदय प्रवेश परीक्षेसाठी पात्र ठरले, जे एकूण ग्रामीण निवडीच्या 25% आहेत.

- 1986 पासून दरवर्षी या गावातील विद्यार्थी नवोदय प्रवेश परीक्षा उत्तीर्ण होत आहेत.

- आतापर्यंत 241 विद्यार्थी नवोदयमध्ये प्रवेश मिळवून उच्च पदांवर कार्यरत आहेत.

- डॉक्टर, अभियंते, व्यावसायिक म्हणून माजी विद्यार्थी देश-विदेशात यशस्वी आहेत.

शाळेतील विद्यार्थीसंख्या आणि अडचणी

- कसबे तरवळे गावात तीन जिल्हा परिषद शाळा आहेत – दोन मराठी माध्यम आणि एक उर्दू माध्यम शाळा.

- प्राथमिक मराठी माध्यमाच्या शाळांमध्ये 1100 विद्यार्थी शिक्षण घेत आहेत.

1. कन्या शाळा – 531 विद्यार्थी
2. मुलांची शाळा – 531 विद्यार्थी

- शाळेतील जागेचा आणि इमारतीचा अभाव:

1. अनेक विद्यार्थी प्रवेश घेऊ इच्छितात, परंतु जागेच्या कमतरतेमुळे प्रवेश नाकारावा लागतो.
2. मूलभूत सुविधा अपुऱ्या असल्यामुळे अडचणी निर्माण होतात.

स्पर्धा परीक्षांसाठी विशेष तयारी

* दररोज अतिरिक्त अध्यापन तास:

1.  सकाळी 8 ते 10 – शिष्यवृत्ती व नवोदयचे तास.
2.  संध्याकाळी 4 ते 6.30 – मुलांसाठी विशेष वर्ग.
3. संध्याकाळी 4 ते 8 – मुलींसाठी विशेष वर्ग.
4. उन्हाळी सुट्टीत 40% अभ्यासक्रम पूर्ण केला जातो.
5. रविवारी आणि इतर सुट्ट्यांमध्येही सराव परीक्षा घेतल्या जातात.

कोरोना काळातील शिक्षणप्रक्रिया आणि यश

# 2020-21 मध्ये कोरोना काळातही शिक्षण सुरू ठेवण्यासाठी विविध उपक्रम राबवले:

1. विद्यार्थ्यांचे गट तयार करून घरोघरी शिक्षण दिले.
2. शाळेत निश्चित अंतरावर बसवून स्वाध्याय तपासला.
3. ऑनलाईन झूम क्लासेसद्वारे शिकवणी घेतली.
4. त्यामुळे 80 विद्यार्थ्यांपैकी 16 विद्यार्थी नवोदय परीक्षेसाठी पात्र ठरले.

सारांश 

कसबे तरवळे गावातील जिल्हा परिषद शाळांचा हा प्रवास खरोखर प्रेरणादायी आहे. सातत्य, गुणवत्ता, मेहनत आणि योग्य नियोजन याच्या जोरावर त्यांनी ग्रामीण भागातील शिक्षणाला नवी दिशा दिली आहे. अशीच शाळा इतर जिल्ह्यांतही निर्माण झाल्यास सरकारी शाळांचे भवितव्य अधिक उज्ज्वल होईल!