कमी गुंतवणूक जास्त परतावा -म्युच्युअल फंड किंवा SIP म्हणजे काय? | Mutual fund or SIP investment

म्युच्युअल फंड (Mutual Fund) किंवा SIP (Systematic Investment Plan) मधील गुंतवणुक याविषयी संपूर्ण माहिती जाणून घ्या

या दिवाळीच्या मुहूर्तावर तुम्हाला सुरक्षित व उत्तम परतावा देणारी म्युच्युअल फंड किंवा SIP मध्ये गुंतवणुक करण्याची सुरुवात करण्यास हरकत नाही. कारण नव्या कामाची सुरुवात दिवाळी पासुन करण्याची आपली परंपरा आहे. 

म्युच्युअल फंड किंवा SIP म्हणजे काय?

म्युच्युअल फंड किंवा SIP म्हणजे काय याबद्दल सांगायचं झालं तर, म्युच्युअल फंड म्हणजे काही लोक किंवा गुंतवणूकदार एकत्र येऊन आपले पैसे एकत्रितपणे गुंतवतात. या गटात जमा झालेल्या पैशांचे व्यवस्थापन म्युच्युअल फंड कंपनीच्या व्यवस्थापकाकडे असते. हे व्यवस्थापक त्या निधीला विविध प्रकारच्या शेअर्स, रोख्यां किंवा इतर गुंतवणुकीच्या साधनांमध्ये गुंतवतात. या गुंतवणुकीतून मिळणारा नफा किंवा तोटा गुंतवणूकदारांना त्यांच्या गुंतवणुकीच्या प्रमाणानुसार वाटला जातो.

म्युच्युअल फंड गुंतवणुकीचे फायदे:

1. विविधता (Diversification) :

 म्युच्युअल फंड मध्ये विविध कंपन्यांच्या शेअर्स आणि रोख्यांमध्ये गुंतवणूक केली जाते, त्यामुळे गुंतवणूक एका ठिकाणी अडकत नाही. जर एका कंपनीला तोटा झाला, तरी दुसरीकडून फायदा होण्याची शक्यता असते.

2. विशेषज्ञ व्यवस्थापन : 

म्युच्युअल फंड कंपन्यांमध्ये अनुभवी आणि तज्ञ व्यवस्थापक असतात. ते बाजाराची स्थिती समजून घेऊन तुमचे पैसे योग्य ठिकाणी गुंतवतात.

3. कमी किमतीत गुंतवणूक : 

म्युच्युअल फंडात अगदी कमी रकमेने गुंतवणूक करता येते. काही फंडांमध्ये महिन्याला 500 रुपये गुंतवूनसुद्धा गुंतवणूक सुरू करता येते.

4. लिक्विडिटी (Liquidity):

 म्युच्युअल फंडाची गुंतवणूक कधीही विकून पैसे काढता येतात. त्यामुळे तुमच्या पैशांचा तातडीचा वापर करायची वेळ आल्यास तुम्ही ते सहजपणे मिळवू शकता.

म्युच्युअल फंडाचे प्रकार:

1. इक्विटी फंड्स (Equity Funds) : 

हे फंड मुख्यतः शेअर बाजारात गुंतवणूक करतात. यामध्ये जोखीम जास्त असते, पण परतावा देखील अधिक असण्याची शक्यता असते.

2. डेट फंड्स (Debt Funds) : 

हे फंड सरकारी रोख्यांमध्ये किंवा निश्चित उत्पन्न देणाऱ्या साधनांमध्ये गुंतवणूक करतात. जोखीम कमी असते, पण परतावाही कमी असतो.

3. हायब्रिड फंड्स (Hybrid Funds) : 

या फंडांमध्ये इक्विटी आणि डेट अशा दोन्ही प्रकारच्या साधनांमध्ये गुंतवणूक होते. त्यामुळे जोखीम व परतावा यांचा समतोल साधला जातो.

सारांश 

म्युच्युअल फंड गुंतवणुकीसाठी कोणतेही विशेष ज्ञान असणे आवश्यक नाही. फक्त आपले ध्येय, जोखीम घेण्याची तयारी आणि गुंतवणुकीचा कालावधी लक्षात घेऊन योग्य म्युच्युअल फंड निवडावा.

म्युच्युअल फंडाची जोखीम किंवा धोका असतो का?

म्युच्युअल फंडांमध्ये जोखीम असते, पण ती किती प्रमाणात असते, हे म्युच्युअल फंडाच्या प्रकारावर अवलंबून असते. म्युच्युअल फंड गुंतवणुकीची जोखीम बाजारातील चढ-उतारांवर आधारित असते. मात्र, विविध प्रकारच्या फंडांमध्ये जोखीम कमी-जास्त असू शकते.

 म्युच्युअल फंडातील जोखीम 

1.इक्विटी फंड्स (Equity Funds) :

 हे फंड शेअर बाजारात गुंतवणूक करतात. इक्विटी फंडमध्ये जोखीम जास्त असते, कारण शेअर बाजाराच्या चढ-उतारांवर त्यांचा परतावा अवलंबून असतो. बाजारात तेजी असल्यास फायदा मोठा मिळू शकतो, पण घसरण झाल्यास तोट्याची शक्यता जास्त असते.

2. डेट फंड्स (Debt Funds) : 

डेट फंड्स कमी जोखमीचे मानले जातात कारण ते सरकारी रोख्यांमध्ये किंवा निश्चित उत्पन्न देणाऱ्या साधनांमध्ये गुंतवणूक करतात. या फंडांमध्ये बाजाराच्या चढ-उतारांचा परिणाम कमी प्रमाणात होतो, पण परतावाही तुलनेने कमी असतो.

3. हायब्रिड फंड्स (Hybrid Funds) :

 या फंडांमध्ये इक्विटी आणि डेट दोन्ही प्रकारांच्या साधनांमध्ये गुंतवणूक होते. त्यामुळे जोखीम मध्यम असते. जर इक्विटी मध्ये नुकसान झाले तरी डेटमधून काही प्रमाणात स्थिर परतावा मिळू शकतो.

जोखीम कमी करण्याचे उपाय :

1. दीर्घकालीन गुंतवणूक :

जर तुम्ही म्युच्युअल फंडात दीर्घकालीन (5-10 वर्षे किंवा अधिक) गुंतवणूक करत असाल, तर बाजारातील अल्पकालीन चढ-उतारांचा परिणाम कमी होतो.

2. विविधता (Diversification) :

 म्युच्युअल फंडांची खास गोष्ट म्हणजे ते विविध कंपन्यांमध्ये आणि साधनांमध्ये गुंतवणूक करतात, ज्यामुळे जोखीम कमी होते. एका कंपनीला तोटा झाला, तरी इतर कंपन्यांच्या परताव्यामुळे तुम्हाला फायदा मिळू शकतो.

3. गुंतवणूक उद्दिष्टे समजून घेणे : 

तुमच्या जोखीम घेण्याच्या क्षमतेनुसार योग्य फंड निवडणे गरजेचे आहे. जर तुम्ही कमी जोखीम घेऊ इच्छित असाल, तर डेट किंवा हायब्रिड फंड चांगले पर्याय असू शकतात.

सारांश :

म्युच्युअल फंडामध्ये जोखीम असतेच, पण ती जोखीम नियंत्रित करता येते. बाजाराच्या स्थितीवर आणि गुंतवणुकीच्या प्रकारावर आधारित तुमचा परतावा बदलू शकतो. त्यामुळे, तुमची आर्थिक उद्दिष्टे, जोखीम सहन करण्याची क्षमता, आणि गुंतवणुकीचा कालावधी लक्षात घेऊन योग्य फंड निवडणे महत्त्वाचे आहे.

म्युच्युअल फंडाची सुरक्षितता 

म्युच्युअल फंड गुंतवणूक पूर्णपणे सुरक्षित नाही, कारण त्यामध्ये बाजारातील जोखीम असते. तथापि, म्युच्युअल फंड्स सुरक्षिततेच्या दृष्टीने इतर गुंतवणूक साधनांपेक्षा काही फायदे देतात, ज्यामुळे ती जोखमीचे व्यवस्थापन करण्याचा एक चांगला पर्याय ठरू शकतो.

म्युच्युअल फंड सुरक्षित आहे?

म्युच्युअल फंडची सुरक्षितता कशावर अवलंबून असते?

1. गुंतवणुकीचा प्रकार :

म्युच्युअल फंडाच्या प्रकारावर आधारित जोखीम वेगवेगळी असते.

  अ. इक्विटी फंड्स

उच्च जोखमीचे असतात कारण शेअर बाजाराच्या चढ-उतारांवर त्यांचा परतावा अवलंबून असतो.

   ब. डेट फंड्स

अधिक सुरक्षित मानले जातात कारण ते सरकारी रोखे आणि निश्चित उत्पन्न साधनांमध्ये गुंतवणूक करतात.

   क. हायब्रिड फंड्स

मध्यम जोखीमचे असतात कारण त्यात इक्विटी आणि डेट साधनांचा समतोल साधला जातो.

2. विविधता (Diversification) :

 म्युच्युअल फंड्स विविध कंपन्या, उद्योग आणि साधनांमध्ये गुंतवणूक करतात, ज्यामुळे तुमची गुंतवणूक एका ठिकाणी अडकत नाही. यामुळे एकाच गुंतवणुकीत नुकसान झाले तरी दुसऱ्या ठिकाणी लाभ मिळू शकतो, ज्यामुळे एकूण जोखीम कमी होते.

3. फंड व्यवस्थापकाची कौशल्यता : 

म्युच्युअल फंड्सचे पैसे तज्ञ फंड व्यवस्थापकांच्या हातात असतात, जे बाजारातील स्थितीनुसार योग्य निर्णय घेतात. त्यामुळे तुमच्या गुंतवणुकीचे योग्य व्यवस्थापन होण्याची शक्यता वाढते.

4. SIP (Systematic Investment Plan) :

 जर तुम्ही SIP द्वारे गुंतवणूक करत असाल, तर नियमित लहान रकमेने गुंतवणूक करून तुम्ही बाजारातील चढ-उतारांचा सरासरी परिणाम घेऊ शकता, ज्यामुळे जोखीम थोडी कमी होते.

म्युच्युअल फंडच्या सुरक्षिततेचे फायदे :

1. सेबीचे नियमन (SEBI Regulation) :

म्युच्युअल फंड्स भारतीय सिक्युरिटी अँड एक्सचेंज बोर्ड (SEBI) द्वारे नियमन केलेले असतात, त्यामुळे गुंतवणूकदारांना सुरक्षिततेचा एक थर मिळतो. SEBI नियमांनुसार, म्युच्युअल फंड कंपन्यांना गुंतवणूकदारांच्या हिताचे रक्षण करणे आवश्यक असते.

2. वित्तीय पारदर्शकता :

म्युच्युअल फंड कंपन्या आपल्या गुंतवणूकदारांना नियमितपणे फंडाच्या परताव्याबाबत माहिती देतात, ज्यामुळे तुम्हाला आपल्या गुंतवणुकीची स्थिती नेहमी माहीत असते.

जोखीम कमी करण्याचे मार्ग :

1. दीर्घकालीन गुंतवणूक : 

म्युच्युअल फंडामध्ये दीर्घकालीन गुंतवणूक केल्यास बाजारातील अल्पकालीन चढ-उतारांचा परिणाम कमी होतो, ज्यामुळे सुरक्षितता वाढते.

2. योग्य फंड निवडणे : 

तुमच्या जोखीम सहनशक्ती आणि गुंतवणूक उद्दिष्टानुसार योग्य म्युच्युअल फंड निवडणे खूप महत्त्वाचे आहे. कमी जोखीम घेऊ इच्छित असाल, तर डेट किंवा हायब्रिड फंड निवडणे योग्य ठरू शकते.

सारांश :

म्युच्युअल फंड्स सुरक्षित आहेत का? या प्रश्नाचे उत्तर असे आहे की म्युच्युअल फंड्स पूर्णपणे सुरक्षित नसले तरी, योग्य नियोजन आणि दीर्घकालीन गुंतवणुकीच्या माध्यमातून ते तुलनेने सुरक्षित आणि फायदेशीर ठरू शकतात. जोखीम असते, पण ती योग्य व्यवस्थापनाने कमी करता येते.

हेही वाचा - म्युच्युअल फंड गुंतवणुकीसाठी उपलब्ध ऑनलाईन प्लॅटफॉर्म किंवा ॲप  

SIP म्हणजे नेमक काय?

SIP (Systematic Investment Plan) हा म्युच्युअल फंडात गुंतवणूक करण्याचा एक सोपा आणि शिस्तबद्ध मार्ग आहे. SIP द्वारे, गुंतवणूकदार ठराविक अंतराने (महिन्याला, तिमाहीला, इ.) एक निश्चित रक्कम म्युच्युअल फंडात गुंतवतात. हे नियमित गुंतवणूक पद्धतीचे एक उदाहरण आहे, ज्यामुळे गुंतवणूकदारांना शेअर बाजारातील चढ-उतारांपासून संरक्षण मिळते आणि सरासरी चांगला परतावा मिळवता येतो.

SIP कसे काम करते?

1. नियतकालिक गुंतवणूक :

SIP मध्ये तुम्ही ठराविक वेळेला (उदा. महिन्यातून एकदा) निश्चित रक्कम म्युच्युअल फंडात गुंतवता. उदाहरणार्थ, तुम्ही 1000 रुपये दर महिन्याला SIP द्वारे गुंतवण्याचे ठरवले असेल, तर तुमची रक्कम दर महिन्याला आपोआप म्युच्युअल फंडात गुंतवली जाते.

2. युनिट्सची खरेदी :

SIP मध्ये प्रत्येक वेळेस गुंतवलेली रक्कम त्यावेळच्या बाजारभावानुसार म्युच्युअल फंडाच्या युनिट्समध्ये रूपांतरित केली जाते. जर बाजार खाली असेल तर तुम्हाला जास्त युनिट्स मिळतात, आणि बाजार वर असेल तर कमी युनिट्स मिळतात. यालाच रुपयांची सरासरी किंमत पद्धत (Rupee Cost Averaging) म्हणतात, ज्यामुळे गुंतवणूकदारांना बाजाराच्या चढ-उताराचा फायदा होतो.

3. दीर्घकालीन लाभ : 

SIP चा मुख्य फायदा म्हणजे नियमित गुंतवणूक आणि संवर्धित व्याज (compounding). तुमच्या गुंतवणुकीवर मिळणारा परतावा पुन्हा गुंतवला जातो, ज्यामुळे दीर्घकाळात अधिक चांगला परतावा मिळतो.

SIP चे फायदे:

1. शिस्तबद्ध गुंतवणूक : 

SIP तुम्हाला शिस्तबद्ध पद्धतीने गुंतवणूक करण्यास मदत करते, कारण ठराविक अंतराने नियमित रक्कम गुंतवली जाते.

2. रुपयांची सरासरी किंमत (Rupee Cost Averaging) :

बाजारातील चढ-उतारांवर लक्ष न ठेवता, तुम्ही विविध किंमतींवर युनिट्स खरेदी करता. त्यामुळे बाजाराची स्थिती खराब असली तरी दीर्घकाळात तुमची सरासरी किंमत संतुलित राहते.

3. कमी रकमेने सुरुवात :

SIP तुम्हाला अगदी कमी रक्कमेसह (उदा. 500 रुपये) गुंतवणूक करण्याची संधी देते. त्यामुळे मोठ्या रकमेची आवश्यकता नसते.

4. संवर्धित व्याजाचा फायदा :

जितक्या लवकर SIP सुरू कराल, तितकाच जास्त फायदा तुम्हाला संवर्धित व्याजाचा मिळू शकतो. गुंतवणुकीवर मिळणारे व्याज पुन्हा गुंतवल्यामुळे, त्यावर अधिक परतावा मिळतो.

5. लवचिकता : 

SIP मध्ये तुम्हाला तुमची रक्कम आणि कालावधी तुमच्या सोयीनुसार निवडता येते. तसेच, तुमच्याजवळ जास्त पैसे असल्यास तुम्ही SIP व्यतिरिक्त अतिरिक्त रक्कमही गुंतवू शकता.

SIP सुरुवात कशी करावी?

1. फंड निवडणे :

तुमच्या ध्येय, जोखीम घेण्याची क्षमता आणि कालावधी लक्षात घेऊन योग्य म्युच्युअल फंड निवडा.

   

2. रक्कम ठरवा : 

दर महिन्याला किंवा ठराविक कालावधीत किती रक्कम SIP द्वारे गुंतवायची हे ठरवा.

3. नियमित गुंतवणूक सुरू करा :

एकदा निवडलेल्या रकमेची SIP योजना सुरू केल्यावर, ठराविक तारखेला तुमच्या बँक खात्यातून ती रक्कम म्युच्युअल फंडात आपोआप गुंतवली जाते.

 

सारांश :

SIP म्हणजे म्युच्युअल फंडात गुंतवणूक करण्याचे एक अत्यंत सोपे, शिस्तबद्ध आणि लवचिक साधन. बाजारातील जोखीम कमी करताना दीर्घकाळात चांगला परतावा मिळवण्यासाठी SIP एक उत्कृष्ट पर्याय आहे.