राष्ट्रीय विज्ञान नाटयोत्सव २०२४-२५ चे आयोजन | National Science Drama Festival (NSDF) 2024-25

राष्ट्रीय विज्ञान नाटयोत्सव २०२४-२५ चे आयोजन : विद्यार्थ्यांसाठी एक सुवर्णसंधी 

राष्ट्रीय विज्ञान नाटयोत्सव (National Science Drama Festival - NSDF) २०२४-२५, नेहरु विज्ञान केंद्र, वरळी, मुंबई यांच्या मार्गदर्शनाखाली आयोजित करण्यात येणार आहे. या उपक्रमाचा उद्देश विज्ञान विषयक संकल्पना, घटना आणि माहिती विद्यार्थ्यांना, शिक्षकांना आणि सामान्य जनतेला मनोरंजक पद्धतीने समजावणे आहे. विज्ञान नाटयाच्या माध्यमातून विज्ञान लोकप्रिय करणे आणि समाज प्रबोधन करणे हा मुख्य हेतू आहे.

 मार्गदर्शक सूचना आणि विषय

विज्ञान नाटयोत्सव २०२४-२५ साठी मुख्य विषय "Science and Technology for the Benefit of Mankind" (मानव कल्याणासाठी विज्ञान व तंत्रज्ञान) आहे. याअंतर्गत चार उपविषय दिलेले आहेत:

1. Global Water Crisis (जागतिक जल संकट)

2. AI and Society (एआई आणि समाज)

3. Modern Technologies for Disaster Management (आपत्ती व्यवस्थापनासाठी आधुनिक तंत्रज्ञान)

4. Health and Hygiene (आरोग्य आणि स्वच्छता)

5. Climate Change and its Impact (हवामान बदल आणि त्याचे परिणाम)

स्पर्धेचे स्तर आणि आयोजन

• विज्ञान नाटयोत्सव तालुका, जिल्हा, विभाग आणि राज्य स्तरांवर आयोजित केला जाईल.

• तालुकास्तरावरील स्पर्धेची जबाबदारी संबंधित तालुक्याचे गट शिक्षणाधिकारी पार पाडतील.

• जिल्हास्तरावर शिक्षणाधिकारी (माध्यमिक) यांच्या नियंत्रणाखाली विज्ञान पर्यवेक्षक ही स्पर्धा आयोजित करतील. 

• विभागस्तरावर विभागीय शिक्षण उपसंचालक आणि राज्यस्तरावर राज्य विज्ञान शिक्षण संस्था, नागपूर या स्पर्धांचे आयोजन करतील

स्पर्धा विविध स्तरांवर आयोजित केली जाणार आहे :

- तालुकास्तर : प्रत्येक तालुक्यातील शाळांनी सहभाग घ्यावा आणि विज्ञान नाटयाची तयारी करावी.

- जिल्हास्तर : तालुकास्तरावर निवड झालेल्या नाटय चमूंनी जिल्हास्तरावर स्पर्धा करावी.

- विभागस्तर : जिल्हास्तरावर निवड झालेला एक नाटय चमू विभागस्तरावर स्पर्धा करेल.

- राज्यस्तर : विभागस्तरावर प्रथम क्रमांक आलेला चमू राज्यस्तरीय स्पर्धेत सहभागी होईल.

- राष्ट्रीय स्तर : राज्यस्तरीय स्पर्धेत विजयी झालेले नाटय चमू राष्ट्रीय स्तरावर स्पर्धा करतील.

स्पर्धेचे नियम व अटी

सहभाग : शासनमान्य शाळेत नियमित शिकणारे इयत्ता ६ वी ते १० वी पर्यंतचे विद्यार्थी सहभाग घेऊ शकतात.

कालावधी : विज्ञान नाट्य सादरीकरणासाठी कमाल ३० मिनिटे दिली जातील.

भाषा : विज्ञान नाट्य हिंदी, मराठी, इंग्रजी किंवा इतर शासन मान्य भाषेत सादर करता येईल.

विद्यार्थी संख्या : एका नाट्य चमूत जास्तीत जास्त ८ विद्यार्थी/विद्यार्थिनी सहभागी होऊ शकतात.

मूल्यमापन निकष : नाट्य सादरीकरणासाठी ५० गुण, वैज्ञानिक माहितीकरिता ३० गुण आणि नाट्याची परिणामकारकता २० गुण अशा एकूण १०० गुणांच्या आधारावर मूल्यमापन केले जाईल.

बक्षिसे

- विभागस्तर बक्षिसे : प्रथम रु. ३,०००/-, द्वितीय रु. २,०००/-, तृतीय रु. १,५००/-

- राज्यस्तर बक्षिसे : विजयी विद्यार्थ्यांचा प्रवास आणि दैनिक भत्ता संस्थेमार्फत अदा केला जाईल.

स्पर्धेचे वेळापत्रक

- जिल्हास्तर स्पर्धा : तालुकास्तरावर आयोजित केल्यानंतर जिल्हास्तर स्पर्धा आयोजित केली जाईल.

- विभागस्तर स्पर्धा : १ ऑक्टोबर ते १० ऑक्टोबर २०२५ दरम्यान विभागस्तर स्पर्धा आयोजित केली जाईल.

- राष्ट्रीय स्तर : २७ व २८ डिसेंबर २०२४ रोजी नवी दिल्ली येथे आयोजित केली जाईल.

शालेय शिक्षण विभागाच्या मार्गदर्शनाखाली आयोजित या विज्ञान नाटयोत्सवाच्या यशस्वीतेसाठी सर्व शाळांनी सक्रिय सहभाग घ्यावा आणि विद्यार्थ्यांना विज्ञानाच्या माध्यमातून नवे दृष्टिकोन देण्याचा प्रयत्न करावा.

निष्कर्ष:

राष्ट्रीय विज्ञान नाटयोत्सव २०२४-२५ हा विद्यार्थ्यांना विज्ञानाच्या विविध पैलूंची ओळख करून देण्यासाठी एक उत्कृष्ट उपक्रम आहे. यामधून विज्ञानाच्या माध्यमातून सामाजिक प्रबोधनाचे कार्य देखील साधता येईल. सर्व शाळांनी या उपक्रमात सहभाग घेऊन विद्यार्थ्यांच्या सर्जनशीलतेला चालना द्यावी आणि विज्ञानाच्या लोकप्रियतेत योगदान द्यावे.

राष्ट्रीय विज्ञान नाटयोत्सव (National Science Drama Festival - NSDF) २०२४-२५ चे परिपत्रक pdf खाली दिली आहे. तसेच pdf download करण्यासाठी येथे click करा